De Europese landbouwsector is in hoge mate afhankelijk van geïmporteerde, niet-hernieuwbare kunstmeststoffen. Deze afhankelijkheid maakt de voedselproductie kwetsbaar voor verstoringen in de toeleveringsketen en leidt tot stijgende kosten. Tegelijkertijd draagt het overmatige gebruik van kunstmest bij aan milieuproblemen, zoals waterverontreiniging, bodemdegradatie en de uitstoot van broeikasgassen.
Het Europese project ReLEAF richt zich op het ontwikkelen van biogebaseerde meststoffen (BBF’s) uit lokaal beschikbare afvalstromen. Daarmee levert het project een bijdrage aan de verduurzaming van de landbouwsector en de versterking van circulaire economische processen.
Benutting van ondergewaardeerde afvalstromen
ReLEAF wordt gefinancierd door het Circular Bio-Based Europe Joint Undertaking (CBE JU), UK Research and Innovation (UKRI) en het Zwitserse Staatssecretariaat voor Onderwijs, Onderzoek en Innovatie (SERI). Het project benut organische reststromen zoals mest, rioolslib, voedselresten en afvalwater uit de visverwerking als bron voor meststoffen.
Hoewel deze materialen rijk zijn aan nutriënten, biostimulanten en biopolymeren, blijven ze tot op heden grotendeels onderbenut vanwege verontreinigingen en technische uitdagingen in de verwerking. ReLEAF ontwikkelt en demonstreert technologieën om veilig nutriënten terug te winnen en hoogwaardige biobased meststoffen te produceren, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar rioolslib en voedselreststromen.
Technologische ontwikkeling en opschaling
Een belangrijk onderdeel van ReLEAF is de ontwikkeling van innovatieve extractietechnieken om waardevolle meststofingrediënten te isoleren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van methoden die gericht zijn op de productie van gecontroleerd vrijkomende meststoffen. Deze meststoffen maken gebruik van biologisch afbreekbare coatings, waardoor het risico op bodemvervuiling door microplastics wordt verminderd.
Voor de validatie en opschaling van de technologieën worden:
- Vijf technologische demonstrators gebouwd;
- Twee industriële productielocaties voor meststoffen ingericht;
- Vier veldproeflocaties verspreid over Europa opgezet, om de prestaties van de meststoffen onder verschillende klimaatomstandigheden en bodemtypes te testen.
Hiermee beoogt ReLEAF de overgang van laboratoriumonderzoek naar praktische, pre-industriële toepassingen te realiseren.
Circulaire waardeketens en lokale productie
Het project draagt bij aan de transitie van traditionele lineaire waardeketens naar circulaire modellen. Door lokaal beschikbare reststromen te verwerken tot meststoffen, kunnen transportkosten worden verlaagd en wordt de milieubelasting beperkt. Bovendien kan de afhankelijkheid van geïmporteerde kunstmeststoffen afnemen, wat de veerkracht van de Europese voedselproductie versterkt.
ReLEAF ondersteunt de doelen van de Europese Green Deal en de missie “A Soil Deal for Europe”, die streven naar het herstel en behoud van gezonde bodems.
Doelstellingen van ReLEAF
De belangrijkste doelstellingen van het project zijn:
- Optimalisatie van nieuwe technologieën voor de extractie van meststofingrediënten uit alternatieve bronnen;
- Vermijden van microplasticvervuiling door gebruik van biologisch afbreekbare coatings voor gecontroleerd vrijkomende meststoffen;
- Verminderen van nutriëntenverliezen en optimaliseren van meststoffenefficiëntie;
- Uitvoeren van agronomische beoordelingen om de effectiviteit en veiligheid van BBF’s aan te tonen;
- Bevorderen van lokale productie en circulaire toeleveringsketens om de afhankelijkheid van externe grondstoffen te verminderen;
- Versterken van maatschappelijke acceptatie en industriële adoptie van biogebaseerde meststoffen.
Uitdagingen en markttoetreding
Naast technologische ontwikkeling vraagt het project aandacht voor de maatschappelijke en commerciële inbedding van biobased meststoffen. Het verkrijgen van consistente productkwaliteit uit variabele afvalstromen en het aantonen van veiligheid en effectiviteit zijn essentieel om het vertrouwen van landbouwers en consumenten te winnen.
Veldproeven vormen daarom een belangrijk onderdeel van de strategie om BBF’s in de praktijk te testen en de voordelen ten opzichte van traditionele meststoffen te onderbouwen.
Samenstelling van het consortium
Het ReLEAF-consortium bestaat uit 17 partners uit negen Europese landen, waaronder onderzoeksinstituten, technologieontwikkelaars en industriële partijen. De samenwerking heeft als doel technologische innovatie te koppelen aan marktgerichte toepassingen, en zo een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de Europese landbouwsector.
Het project heeft financiering ontvangen via de CBE JU en wordt aanvullend ondersteund door SERI en UKRI.
Meer informatie over het project: www.releafproject.eu
