Inspanningen om de Europese staalsector te decarboniseren hebben een belangrijke stap voorwaarts gezet met de ontwikkeling van biokool op basis van bioafval. Deze opkomende oplossing sluit direct aan bij de ambities van de EU-Green Deal en de circulaire economie. Nieuwe technologieën en initiatieven in onder andere België en Finland tonen aan dat deze duurzame brandstof niet alleen klimaatwinst kan opleveren, maar ook economisch haalbaar is.
Biokool als alternatief voor fossiele kolen
De staalindustrie is een van de grootste industriële uitstoters van broeikasgassen in Europa. Traditionele hoogovens gebruiken steenkool als energiebron én als reductor om ijzererts om te zetten in ruwijzer. Door een deel van deze fossiele brandstof te vervangen door biokool, een koolstofrijk materiaal dat ontstaat via pyrolyse van bioafval, kunnen staalproducenten hun emissies aanzienlijk terugdringen. En dat zonder direct te hoeven investeren in volledig nieuwe installaties.
Biokool op basis van afvalstromen, zoals landbouwresten, slib of houtafval, biedt bovendien een dubbele milieuwinst: het voorkomt dat afval wordt gestort of verbrand, en levert tegelijkertijd een klimaatvriendelijke brandstof op.
Van afval naar hoogwaardige brandstof
Het gebruik van biokool uit reststromen stelt technische eisen. Bioafval bevat vaak ongewenste elementen zoals zwavel, fosfor of zware metalen, die de kwaliteit van staal kunnen aantasten. In het Europese H2STEEL-project wordt daarom onderzoek gedaan naar manieren om biokool te zuiveren en geschikt te maken voor industriële processen. Onderzoekers testen onder meer voorbehandelingstechnieken, chemische modificaties en methoden om nuttige stoffen zoals fosfor terug te winnen voor hergebruik in de landbouw.
Dankzij deze innovaties wordt biokool steeds aantrekkelijker voor toepassingen in zware industrieën als staal- en cementproductie.
Europese voorbeelden: pioniers in België en Finland
In Finland heeft Taaleri Bioindustry onlangs Europa’s grootste biokoolfabriek in gebruik genomen. De installatie produceert jaarlijks tot 60.000 ton biokool, vooral uit houtachtige reststromen. De fabriek is specifiek ingericht voor toepassingen in industriële ketens, zoals de staal- en cementsector, en toont aan dat grootschalige productie haalbaar is.
Ook in België wordt werk gemaakt van biokool. Staalgigant ArcelorMittal heeft in Gent een fabriek geopend die afvalhout omzet in biokool voor gebruik in hun hoogovens. Volgens het bedrijf levert dit project een jaarlijkse besparing op van ruim 112.000 ton CO₂-uitstoot. De toepassing past in hun bredere strategie om klimaatneutraal te worden in 2050.
Beleid en praktijk sluiten aan
Biokool komt steeds vaker voor in Europese duurzaamheids- en energiebeleid. De Europese Commissie ziet bioafval als een waardevolle grondstof voor de circulaire economie. Onder de richtlijnen voor hernieuwbare energie (RED II en III) kunnen vaste biogene brandstoffen, zoals biokool, gecertificeerd worden als duurzaam, mits aan de juiste voorwaarden wordt voldaan.
De combinatie van reststroomgebruik, emissiereductie en waardecreatie maakt biokool tot een aantrekkelijke oplossing voor zowel beleidsmakers als bedrijven.
Tussenstap naar waterstof?
Hoewel groene waterstof de toekomst lijkt voor emissievrije staalproductie, is de infrastructuur daarvoor nog in opbouw. Biokool biedt nu al een realistische oplossing die in bestaande fabrieken kan worden ingezet. Daarmee vormt het een belangrijke schakel in de overgangsfase naar een koolstofvrije industrie.
Bronnen: Bioenergy-news, Taaleri Bioindustry, ArcelorMittal
