In de zuivelindustrie blijven jaarlijks grote volumes wei-permeaat over – een reststroom die nauwelijks economische waarde heeft. Terwijl het eiwitrijke deel van wei zijn weg vindt naar voeding of veevoer, blijft het suikerrijke en minerale deel vaak over als laagwaardig afvalproduct. Toch schuilt er in deze vloeistof een verrassend potentieel voor de biobased industrie. Het project WheyNot onderzoekt of wei-permeaat kan worden omgezet in duurzame grondstoffen voor chemie en landbouw – en daarmee een nieuwe bestemming krijgt in de circulaire economie.
Wei ontstaat bij de productie van kaas, kwark en andere zuivelproducten. Na het afscheiden van eiwitten en vetten blijft wei-permeaat over: een waterige vloeistof met restsuikers, zouten en mineralen. In veel gevallen belandt dit permeaat in diervoeder als goedkope vulstof. Hoewel dat voorkomt dat het als afval wordt geloosd, levert het weinig meerwaarde op – niet voor de producent, en niet voor de keten als geheel. Precies daar zet WheyNot op in: het project kijkt of deze reststroom opgewaardeerd kan worden tot iets economisch én ecologisch waardevols.
Elektrodialyse als sleuteltechnologie
Centrale techniek in het onderzoek is elektrodialyse (ED), waarmee opgeloste zouten en mineralen uit vloeistoffen worden verwijderd. Door calcium, magnesium, fosfaat, kalium en chloride uit wei-permeaat te filteren, ontstaat een gereinigde basisvloeistof. Die kan vervolgens dienen als biobased grondstof in bijvoorbeeld weekmakers, oplosmiddelen of andere chemicaliën. Ook wordt bekeken of de teruggewonnen mineralen kunnen worden ingezet als duurzame meststof.
Onderzoek in de praktijk
Voor dit praktijkgerichte onderzoek werken drie partijen samen: MNEXT coördineert en voert het onderzoek uit. Looop Co-Products B.V. levert het wei-permeaat dat afkomstig is uit de zuivelindustrie. De benodigde elektrodialyse-installatie komt van Water Future B.V., een bedrijf gespecialiseerd in duurzame watertechnologie.
De laboratoriumopstelling maakt het mogelijk om kleine hoeveelheden wei-permeaat te testen op zuiveringsrendement, scheidingsefficiëntie en toepassingsmogelijkheden. De resultaten geven inzicht in de technische en economische haalbaarheid van een bredere toepassing.
Circulaire kansen voor chemie en landbouw
Als het lukt om uit wei-permeaat hoogwaardige biobased grondstoffen te winnen, heeft dat gevolgen voor meerdere sectoren. De zuivelindustrie zou een reststroom kunnen valoriseren in plaats van af te voeren, en tegelijk bijdragen aan een lagere CO₂-uitstoot. De chemische industrie krijgt toegang tot hernieuwbare bouwstenen, en boeren kunnen mogelijk profiteren van duurzame meststoffen die lokaal worden teruggewonnen.
Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door het KIEM GoChem-programma, dat mkb-gedreven innovatie ondersteunt op het snijvlak van chemie en maatschappij.
Meer informatie is te vinden via MNEXT
