Niet elke politicus omarmt het fenomeen bioenergie. Hij of zij mijdt het onderwerp of is ronduit tegen. De één vreest een mest lock-in bij vergisting van koeienpoep, de ander het verdwijnen van bos bij vergassing van houtsnippers. Er zijn zorgen over verdringing van voedsel en over het opsouperen van hoogwaardige biogrondstoffen, hier en elders op de wereld. Hoe duurzaam kan die bioenergie zijn?
Vroeger las ik mijn kinderen voor uit het boek ‘We gaan op berenjacht’. Een jong gezin maakt een barre tocht door onherbergzaam landschap: donkere wouden, zuigende moerassen en woeste rivieren. Telkens is de boodschap: we kunnen er niet langs, overheen of onderdoor. Nee: we moeten er dwars doorheen! Dit zinnetje komt regelmatig bij mij naar boven als het over biomassa gaat. We kunnen het ons niet veroorloven om er met een boog omheen te lopen. Zeker niet in relatie tot energie.
Biogrondstoffen worden eerder meer dan minder belangrijk in het energiesysteem. In de scenario’s van het IPCC, de Europese Commissie en het Nederlandse klimaatbeleid speelt bioenergie een rol. Vooralsnog als hernieuwbare bron van energie, met name voor toepassingen die moeilijk op een andere wijze zijn te verduurzamen: brandstof, gebouwde omgeving, proceswarmte. En ondertussen groeit het inzicht dat we, om de klimaatdoelen te halen, ook moeten inzetten op actieve verwijdering van CO2 uit de atmosfeer. Dat gebeurt onder andere bij permanente opslag van de kort-cyclische biogene CO2 (in producten of onder de grond). Er ontstaat dan een negatieve emissie: we verwijderen netto méér CO2 dan erbij komt.
Het belang van bioenergie zal steeds meer worden gedefinieerd door het feit dat het groene koolstof produceert. Dat is niet alleen waardevol bij vastlegging (CCS), maar ook interessant voor toepassing in producten en processen (CCU). Het Nationaal Programma Energiesysteem schetst tot 2050 een route waarin fossiele koolstof in producten wordt vervangen door biogene carbon of CO2. Bioenergie levert dat. Naast warmte of elektriciteit brengt het proces van verbranding, vergisting of vergassing groene koolstof voort, cruciaal voor een fossielvrije chemie, bouw of landbouw.
Biogrondstoffen gaan de komende jaren een steeds belangrijker rol spelen in het energiesysteem. Daarom moeten we er niet met een boog omheen lopen, maar ze juist met volle aandacht benaderen: beleid maken, verduurzamen, controleren, handhaven! Er bestaat al een routekaart voor duurzame biogrondstoffen evenals een duurzaamheidskader voor het gebruik voor energie. Ga daar als overheid en politiek mee aan de slag. Borg de kennis en de expertise rond dit onderwerp en geef het voortdurend aandacht. Desnoods in een dedicated instituut. Een Expertisecentrum bijvoorbeeld, voor biogrondstof en klimaat. Een Vak-agentschap wellicht, dat zich volledig richt op ontsluiting en inzet van biogene reststromen binnen de kaders van duurzaamheid, klimaat en circulaire economie. Kritisch en Constructief: er Dwars Doorheen…
Er is alle reden om ervoor te zorgen dat de groeiende behoefte aan biogrondstoffen op een verantwoorde, veilige en duurzame manier wordt ingevuld.
Hoppa: een panklare zin voor het coalitieakkoord!
Over de auteur
Marieke van der Werf
Adviseur op het gebied van energie en circulaire economie
Marieke van der Werf is adviseur op het snijvlak van duurzaamheid en politiek. Na haar Kamerlidmaatschap trad zij als partner toe tot Bureau Publyon, Public Affairs en Corporate Communicatie. Marieke heeft zich gespecialiseerd in energie en circulaire economie en adviseert onder andere het Platform Groen Gas. Ook is zij voorzitter van de CCU-Alliantie en initiatiefnemer van de Taskforce Negatieve Emissies, waar biogene CO2 een belangrijke rol speelt. Naast haar advieswerkzaamheden vervult Marieke toezichthoudende rollen bij o.a. het Friese Energiefonds en bij Spaarnelanden BV.
