IEA Bioenergy heeft zojuist zijn bijgewerkte landenrapporten uitgebracht, waarin de trends van bio-energie in de IEA Bioenergy-lidstaten tot 2019 worden weergegeven, waarbij wordt gekeken naar de rol van bio-energie in de totale energievoorziening (TES), in het elektriciteitsverbruik, het totale brandstof-/warmteverbruik en in het energieverbruik van het vervoer.
De afzonderlijke landenrapporten zijn beschikbaar als afzonderlijke rapporten. Het samenvattend rapport ‘IEA Bioenergy Countries’ Report – update 2021: Implementation of bioenergy in the IEA Bioenergy member countries’ geeft een vergelijkend overzicht van de resultaten voor de verschillende landen.
Lokale omstandigheden zijn belangrijk
De IEA Bioenergy-lidstaten hebben verschillende kenmerken die van invloed zijn op hun potentieel voor hernieuwbare energie en bio-energie. De grootte van het land en de bevolkingsdichtheid, evenals de topografie, de klimatologische omstandigheden en de verdeling van het landgebruik zijn bijzonder belangrijk. Landen met een lage bevolkingsdichtheid hebben over het algemeen een grotere potentiële beschikbaarheid van binnenlandse biomassabronnen, terwijl landen met een hoge bevolkingsdichtheid de neiging hebben veel meer te vertrouwen op invoer voor hun energie- en hulpbronnenbehoeften.
Energiemix – bio-energie vertegenwoordigt in de meeste landen meer dan de helft van hernieuwbare energie
- Fossiele brandstoffen (kolen, olie en aardgas) spelen in de meeste landen nog steeds een overheersende rol. Alleen in Brazilië, Finland, Frankrijk, Noorwegen, Zweden en Zwitserland vertegenwoordigen hernieuwbare energie en kernenergie meer dan de helft van de totale energievoorziening.
- Er is een sterk dalende trend van steenkool in verschillende landen, met name in Europa en Noord-Amerika; in de afgelopen 5 jaar was er in veel landen echter sprake van een toename van het gebruik van aardgas, wat gedeeltelijk de afname van steenkool compenseerde. Het verbruik van fossiele olie is redelijk stabiel.
- Afgezien van landen met veel waterkracht, vertegenwoordigt bio-energie in de meeste landen meer dan de helft van de hernieuwbare energievoorziening.
(Gegevensbron: IEA (2021) World Energy Balances and Renewables Information)
Soorten biomassa
Er wordt gekeken naar vier categorieën biomassa: vaste biomassa, biogas/biomethaan en vloeibare biobrandstoffen, en het hernieuwbare deel van gemeentelijk afval.
- Vaste biomassa omvat bosbouwhout en -residuen, residuen van de houtverwerking en de pulp- en papierindustrie, landbouwresiduen (stro) en houtafval. Vaste biomassa blijft in alle landen de dominante categorie van biomassa die wordt gebruikt voor energie.
- Duitsland is het verst gevorderd in het gebruik van biogas/biomethaan; Denemarken heeft onder meer een inhaalslag gemaakt en heeft grote stappen gezet, met een bijna verdrievoudiging van het biogasverbruik in 4 jaar.
- Vloeibare biobrandstoffen zijn weer in opkomst als transportbrandstof na enige vertraging in de periode 2010-2015.
- Het gebruik van gemeentelijk afval (MSW) voor de productie van elektriciteit en/of warmte is gekoppeld aan de ontwikkelingsfase van afvalbeheer in een land dat in Scandinavië en West-Europa vrij geavanceerd is. Doorgaans is ongeveer de helft van het stedelijk afval hernieuwbaar/biobased.
Hernieuwbare energie en bio-energie in verschillende sectoren
Bio-energie speelt een rol in de drie belangrijkste energiesectoren: elektriciteit, verbruik brandstof/warmte en energieverbruik transport. Terwijl voor elektriciteitsopwekking verschillende soorten hernieuwbare energiebronnen (waterkracht, wind, zon, biomassa) een rol spelen, is bio-energie het dominante type hernieuwbare energie voor warmtevoorziening en voor het gebruik van transportenergie.
- Elektriciteit: De belangrijkste groei voor hernieuwbare elektriciteit in het afgelopen decennium was in windenergie, gevolgd door zonne-energie en op biomassa gebaseerde energie. In Denemarken, Finland en Estland vertegenwoordigt bio-elektriciteit meer dan 15% van de elektriciteitsproductie, en ook meer dan 10% in het VK, Zweden, Duitsland en Brazilië. Bio-elektriciteit wordt voornamelijk geproduceerd uit vaste biomassa, met uitzondering van enkele landen die voornamelijk biogas gebruiken (Duitsland, Italië en Kroatië) en voor Zwitserland die meer afhankelijk zijn van MSW. Duurzaamheid van de inkoop van biomassa staat hoog op de agenda.
- Warmte: fossiele brandstoffen domineren nog steeds, doorgaans meer dan 75% van de totale brandstof-/warmtevoorziening. Voor brandstof/warmtevoorziening is biomassa de dominante hernieuwbare bron. Het traditionele gebruik van biomassa in opkomende economieën neemt af (vaak vervangen door fossiele brandstoffen). De belangrijkste vooruitgang in het moderne gebruik van biomassa voor warmte is geboekt in landen met een sterke aanwezigheid van stadsverwarming en/of houtverwerkende industrieën. Denemarken, Estland, Zweden en Finland boekten belangrijke vooruitgang bij de vervanging van fossiele brandstoffen door biomassa in de centrale warmteproductie.
- Transport: deze sector is de meest uitdagende sector en wordt in de meeste landen nog steeds voor 95% gedomineerd door fossiele brandstoffen. Brazilië en Zweden hebben een aandeel van hernieuwbare energie in het vervoer bereikt van respectievelijk 25% en 21%, terwijl Noorwegen en Finland ook meer dan 10% bereikten. Hernieuwbare energie wordt gedomineerd door biobrandstoffen, waarbij biodiesel en bio-ethanol de dominante soorten biobrandstoffen zijn. De laatste jaren is er een toenemende trend naar geavanceerde (veelal residu-gebaseerde) biobrandstoffen.
Duurzame elektriciteit wordt beschouwd als een belangrijke optie in het vervoer, met name in het autosegment. Op dit moment vertegenwoordigt het elektriciteitsverbruik slechts tussen 0,1 en 4% van de transportenergie (het meeste in het spoor). Terwijl de verkoop van elektrische voertuigen de komende jaren zal toenemen, zal de vervanging van het wagenpark tijd vergen en zal de komende decennia nog steeds brandstoffen nodig zijn voor de autosector. Bovendien zullen de sectoren zwaar en langeafstandsvervoer nog geruime tijd afhankelijk blijven van brandstoffen. Hernieuwbare brandstoffen blijven dus een belangrijke optie om fossiele brandstoffen in het transport te verdringen.
U kunt het samenvattende landenrapport lezen via de volgende link:
https://www.ieabioenergy.com/blog/publications/iea-bioenergy-countries-report-update-2021/
U vindt de afzonderlijke landenrapporten via de volgende link:
https://www.ieabioenergy.com/blog/publications/2021-country-reports/
