Nederland staat voor een belangrijke uitdaging: de overgang naar duurzame toepassingen en energiebronnen om klimaatverandering te bestrijden en de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen te verminderen. Biomassa is een onderdeel geworden van de discussie over duurzame beleid in Nederland. Voor of tegen, vaststaat dat we allemaal het beste voorhebben met onze omgeving.
De Belofte van Biomassa
Biomassa wordt gezien als een duurzame grondstof omdat het afkomstig is van organische materialen die in principe kunnen worden aangevuld. Dit in tegenstelling tot fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas, die eindig zijn. Biomassa kan/moet daarom een rol spelen in het verminderen van broeikasgasemissies, omdat het koolstofdioxide (CO2) opneemt tijdens de groei en dat CO2 later weer vrijgeeft wanneer het wordt verbrand. Dit wordt vaak aangeduid als “koolstofneutraal” of “koolstofcyclus”. Het gebruik van biomassa draagt ook bij aan het vermindering van afval, vooral organisch afval dat anders op stortplaatsen zou belanden of in de open lucht blijft liggen. Door dit afval te benutten, kunnen we efficiënter gebruikmaken van natuurlijke hulpbronnen.
De Uitdagingen van Biomassa
Hoewel biomassa veel aantrekkelijke voordelen heeft als duurzame grondstof, zijn er ook belangrijke beperkingen en deze zorgen worden gedeeld door de verschillende NGO’s.
Het gebruik van biomassa voor producten en energie mag niet concurreren met landbouwgrond die gebruikt kan worden voor voedselproductie. Dit kan leiden tot prijsstijgingen voor voedsel en voedselonzekerheid.
Ook is er de zorg dat het intensieve gebruik van land voor biomassa kan leiden tot ontbossing en aantasting van natuurgebieden, wat schadelijk is voor de biodiversiteit en het ecosysteem. Het koolstof neutrale karakter van biomassa is ook omstreden. Sommige studies suggereren dat het vrijkomen van CO2 bij verbranding kan leiden tot een tijdelijke toename van de uitstoot, wat schadelijk kan zijn voor het behalen van kortetermijndoelstellingen voor klimaatverandering.
Het duurzaam beheer van biomassa is daarom cruciaal om ervoor te zorgen dat het niet uitputtend wordt gebruikt. Hiermee kan je de zorgen wegnemen over de overexploitatie van bossen en andere bronnen voor biomassa. Toch worden ook deze duurzaamheidscriteria en certificering bekritiseerd, iets wat eigenlijk best bijzonder is. De discussie over biomassa in Nederland is sterk gepolariseerd. Voorstanders benadrukken de rol van biomassa als overgangsbrandstof naar een koolstofarme toekomst, terwijl tegenstanders wijzen op de negatieve milieueffecten en twijfels dus over de duurzaamheid van biomassa.
De Impasse van Biomassa
In Nederland wordt biomassa al enige tijd gebruikt als onderdeel van de energiemix. Het wordt vooral ingezet in biomassacentrales, waar organisch materiaal wordt verbrand om elektriciteit en warmte op te wekken. Deze centrales maken deel uit van de inspanningen van Nederland om de doelstellingen op het gebied van duurzame energie en klimaatverandering te bereiken. Daarnaast hebben we in Nederland nog heel veel andere toepassingen voor biomassa, welke vaak onderbelicht blijven maar wel de gevolgen van de huidige biomassa problematiek ondervinden.
Dat het gebruik van biomassa als grondstof in Nederland zowel beloftes als uitdagingen heeft zal duidelijk zijn. Of je voor of tegen het gebruik van biomassa bent, we zijn het allemaal eens dat we snel een andere weg in moeten slaan. Het is daarom ook onbegrijpelijk dat we hierover niet in overleg gaan, blijven praten met elkaar zorgt altijd voor een oplossing. De impasse waarin de biomassa discussie nu zit is voor niemand goed! De discussie over biomassa zal blijven evolueren, en het is aan de Nederlandse samenleving om weloverwogen beslissingen te nemen over het gebruik van deze bron in de product- en energiemix van de toekomst.
Met de campagne Biomassafeiten zijn we jaren geleden gestart om alle facetten en gebruik van biomassa te laten zien. Door de support van diverse bedrijven uit de industrie en de overheid delen we nieuws, informeren we consument en bedrijfsleven over de mogelijkheden en toepassingen en laten we zien dat biomassa een van de meest voorkomende grondstoffen is die de transitie nodig heeft. Door het aanbieden van een wekelijkse blog zullen experts uit de markt verschillende aspecten belichten, onderbouwd met feiten en vanuit hun eigen perspectief en kennis. We maken blogs met 6 verschillende thema’s, politiek, bosbeheer, internationaal, biogrondstoffen, biobased en duurzaamheid en laten zo alles aan bod komen. We hopen hiermee niet alleen te informeren maar ook te leren, het staat iedereen namelijk vrij om input te geven op deze blogs en hiermee een breder maatschappelijke discussie te ontlokken en uiteindelijk consensus te bereiken.
Wij hopen door middel van deze blogs de discussies weer een nieuwe constructieve wending te geven, want samenwerken aan een oplossing werkt beter, doen jullie mee?
Over de auteur
John Bouterse
Managing director Komercon B.V. en bestuurslid Platform Bio-Economie
John Bouterse is mede-eigenaar van Komercon B.V., bestuurslid Platform Bio-Economie en lid van diverse werkgroepen welke zich met de verschillende vraagstukken en beleid t.a.v. inzet en duurzaamheid van biomassa bezighouden. Vanuit zijn expertise is John dagelijks bezig om afval en biomassa een nieuwe hoogwaardige bestemming te geven en vanuit dit perspectief kijkt hij in deze blogs naar de bijzondere ontwikkelingen en mogelijkheden die biomassa biedt en de uitdagingen die hierbij komen kijken.
