Wat jarenlang als waardeloos maaisel werd afgevoerd, krijgt in Zuid-Holland een tweede leven. Jaarlijks wordt in de provincie zo’n tienduizend ton gras gemaaid langs provinciale wegen. Tot voor kort belandde het grootste deel op de composthoop. Dat verandert nu dankzij een breed samenwerkingsverband onder de naam Greenhub Zuid-Holland.
Greenhub Zuid-Holland bestaat uit meer dan dertig partners, waaronder gemeenten, waterschappen, aannemers en technologische partijen. Zij werken samen aan circulaire toepassingen voor bermgras. De toepassingen zijn verrassend divers. Zo wordt het gras verwerkt tot bouwpanelen, papier en bodemverbeteraars.
Bij een pilot in Leiden zijn garageboxen bekleed met panelen gemaakt van geperst bermgras. De vezelplaten blijken even sterk als hout. In het provinciehuis zijn zelfs meubelbladen verwerkt waarin verkoold bermgras is gebruikt als pigment. Het laat zien dat de toepassingen niet alleen functioneel, maar ook esthetisch aantrekkelijk kunnen zijn.
Ook in de papierindustrie blijkt bermgras bruikbaar. Een deel van het gras wordt verwerkt tot papier dat wordt gebruikt voor promotiemateriaal van de provincie. Daarmee wordt een lokale reststroom omgezet in een zichtbaar product met communicatiekracht.
Een derde toepassing richt zich op de landbouw. Door het gras te drogen en te verhitten zonder zuurstof, ontstaat biochar. Deze koolstofrijke stof houdt vocht vast in droge gronden en herstelt de bodemkwaliteit. Volgens de betrokken partijen legt elke ton bermgras ongeveer vierentwintig kilo koolstof vast in de bodem. Daarnaast is er een succesvolle proef uitgevoerd op Goeree Overflakkee, waar tweeduizend ton gras werd verwerkt tot Bokashi. Deze gefermenteerde bodemverbeteraar leidde volgens boeren tot meer bodemleven en een toename van insecten en vogels op het land.
Data en schaalvergroting
Om het proces te organiseren, is een digitaal platform ontwikkeld dat inzicht geeft in eigenaarschap van bermen, de momenten van maaien en de verwerkingsmogelijkheden. Met dit platform wordt geprobeerd om de logistieke puzzel van bermbeheer en grondstoffenverwerking overzichtelijk te maken.
De ambitie is groot. Waar nu jaarlijks honderdtwintig ton bermgras wordt verwerkt, moet dat in de toekomst groeien naar dertigduizend ton. Die schaalvergroting is nodig om bij te dragen aan de landelijke doelstellingen voor biobased bouwen. In 2030 moet dertig procent van de nieuwe woningen bestaan uit ten minste dertig procent hernieuwbare grondstoffen. Bermgras kan daarin een rol van betekenis spelen.
Lokaal initiatief met brede impact
Het initiatief laat zien dat een lokale reststroom, mits goed georganiseerd, kan uitgroeien tot een waardevolle schakel in de circulaire economie. Economisch gezien levert het kostenbesparing en nieuwe verdienmodellen op. Voor het milieu betekent het minder uitstoot en beter bodembeheer. En sociaal gezien zorgt het voor samenwerking tussen partijen die elkaar eerder weinig tegenkwamen.
Zuid-Holland biedt daarmee een voorbeeld dat navolging verdient. Van berm tot bouwmateriaal, het gras langs de weg blijkt veel meer waard dan gedacht.
Meer info: Greenhub-Zuidholland.nl
